Το Διοικητικό Συμβούλιο και ο Πρόεδρος Βαρδακαστάνης Φίλιππος του Σωματείου Ατόμων με Αναπηρίες Ζακύνθου «ΟΙ ΠΟΠΟΛΑΡΟΙ» εκφράζουν τη λύπη τους και τα συλλυπητήρια τους στην οικογένεια του Λευτέρη Νιοτόπουλου για τον θάνατο του.
Ο Λευτέρης Νιοτόπουλος υπήρξε ένας αξιόλογος άνθρωπος και ένας πολιτικός με αίσθημα ευθύνης, ο οποίος αγωνιζόταν επί σειρά ετών για το καλό του νησιού μας, ενώ στάθηκε αρωγός και υποστηριχτής των αιτημάτων και δικαιωμάτων των Ατόμων με Αναπηρία.
Το Σωματείο μας θα θυμάται πάντα τον σπουδαίο άνθρωπο και άξιο πολιτικό Λευτέρη Νιοτόπουλο.
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Το Διοικητικό Συμβούλιο και ο Πρόεδρος Βαρδακαστάνης Φίλιππος του Σωματείου Ατόμων με Αναπηρίες Ζακύνθου «ΟΙ ΠΟΠΟΛΑΡΟΙ» εκφράζουν τη λύπη τους και τα συλλυπητήρια τους στην οικογένεια του Λευτέρη Νιοτόπουλου για τον θάνατο του.
Ο Λευτέρης Νιοτόπουλος υπήρξε ένας αξιόλογος άνθρωπος και ένας πολιτικός με αίσθημα ευθύνης, ο οποίος αγωνιζόταν επί σειρά ετών για το καλό του νησιού μας, ενώ στάθηκε αρωγός και υποστηριχτής των αιτημάτων και δικαιωμάτων των Ατόμων με Αναπηρία.
Το Σωματείο μας, θα θυμάται πάντα τον σπουδαίο άνθρωπο και άξιο πολιτικό Λευτέρη Νιοτόπουλο.
Για το Δ.Σ.
Ο Πρόεδρος
Βαρδακαστάνης Φίλιππος
Ο Γεν.Γραμματέας
Μπενίσης Μάριος
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
ΑΝΑΣΥΣΤΑΣΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
Σήμερα ημέρα Τετάρτη 13Μαΐου 2020 και ώρα 10:00π.μ., συνεδρίασε στηντέταρτη «δια περιφοράς» συνεδρίαση το Διοικητικό Συμβούλιο του Σωματείου Ατόμων με Αναπηρίες Ζακύνθου ΄΄ ΟΙ ΠΟΠΟΛΑΡΟΙ΄΄.
ΠΑΡΟΝΤΕΣ ΑΠΟΝΤΕΣ
Πρόεδρος,ΒαρδακαστάνηςΦίλιππος
Ά Αντιπρόεδρος, Μπενίσης Μάριος
Β Αντιπρόεδρος, Κλάδη Ευφραιμία ουδείς
Αναπλ. Γενική Γραμματέας, Σούλη Ελευθερία
Ταμίας, Παντής Σταύρος
Οργαν. Γραμματέας, Καπνίση Αναστασία
Αφού διαπιστώθηκε απαρτία, το λόγο πήρε ο Πρόεδρος του Σωματείου Κος. Βαρδακαστάνης και πρότεινε ότι, ύστερα από το θάνατο του πρώην Προέδρου και Γενικού Γραμματέα κος.Μάνεσης-Καράμπας Ιωάννης-Διονύσιος του Σπυρίδωνος, σύμφωνα με το Πρακτικό Εκλογών (695/17-06-2020) στο Διοικητικό Συμβούλιο του Σωματείου θα προστεθεί ένα νέο μέλος, ο οποίος είναι ο Κος.Κόκλας Γεώργιος. Για αυτό ο Πρόεδρος πρότεινε μια ανασύσταση του Διοικητικού Συμβουλίου συγκεκριμένα:
Πρόεδρος, Βαρδακαστάνης Φίλιππος
Α΄ Αντιπρόεδρος, Σούλη Ελευθερία
Γεν. Γραμματέας, Μπενίσης Μάριος
Αναπλ. Γεν. Γραμματέας, Κόκλας Γεώργιος,
Οι υπόλοιπες θέσεις θα παραμείνουν ως έχουν.
Το υπόλοιπο Σώμα δέχτηκαν ομόφωνα την πρόταση του προέδρου.
Κατόπιν όλων αυτών το νέο Διοικητικό Συμβούλιο είναι:
Πρόεδρος, Βαρδακαστάνης Φίλιππος
Α΄ Αντιπρόεδρος, Σούλη Ελευθερία
Β΄ Αντιπρόεδρος, Κλάδη Ευφραιμία
Γεν. Γραμματέας, Μπενίσης Μάριος
Αναπλ. Γεν. Γραμματέας, Κόκλας Γεώργιος
Ταμίας , Παντής Σταύρος
Οργαν. Γραμματέας, Καπνίση Αναστασία
Για το Δ.Σ.
Ο Πρόεδρος Βαρδακαστάνης Φίλιππος
Ο Γεν. Γραμματέας
Μπενίσης Μάριος
Η Ε.Σ.Α.μεΑ ενημερώνει ότι:
Σοβαρό ζήτημα έχει προκύψει αναφορικά με τις προαγωγικές και απολυτήριες εξετάσεις στις οποίες καλούνται να συμμετέχουν οι κατ΄ ιδίαν διδαχθέντες μαθητές με αναπηρία, σε αντίθεση με όλους τους υπόλοιπους μαθητές οι οποίοι έχουν απαλλαχθεί από τις εξετάσεις αυτές, τονίζει σε επιστολή της προς το υπουργείο Παιδείας η ΕΣΑμεΑ.
Οι κατ΄ ιδίαν διδαχθέντες μαθητές με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες αποτελούν ένα εξαιρετικά μικρό ποσοστό του συνόλου του μαθητικού πληθυσμού, οι οποίοι υποχρεώθηκαν, ελλείψει των απαιτούμενων εύλογων προσαρμογών εντός των σχολείων, να διδαχθούν την ύλη των τάξεων τους με αυτόν τον τρόπο, όχι λόγω της δικής τους αδυναμίας ή ανεπάρκειας να συμπεριληφθούν στη Γενική Εκπαίδευση, αλλά λόγω της αδυναμίας και της ανεπάρκειας του ίδιου του εκπαιδευτικού συστήματος να τους συμπεριλάβει.
Για το σχολικό έτος 2019-2020 δεν διεξάγονται οι προαγωγικές και απολυτήριες εξετάσεις των μαθητών των Γυμνασίων και Λυκείων όλων των τύπων. Εξαιρούνται οι εξετάσεις των κατ΄ ιδίαν διδαχθέντων και στρατεύσιμων μαθητών!
Προφανώς η συγκεκριμένη διάταξη κρίθηκε αναγκαία για την αποφυγή συγχρωτισμού μαθητών και διδασκόντων και διασποράς της νόσου, για την ανάκτηση του χαμένου χρόνου της δια ζώσης διδασκαλίας λίγο πριν τη λήξη του σχολικού έτους και βασίστηκε στην εκτίμηση ότι, η εξ' αποστάσεως διδασκαλία κρίθηκε επαρκής για να παρέχει τα εφόδια στους μαθητές να παρακολουθήσουν την επόμενη τάξη τη νέα σχολική χρονιά.
Δυστυχώς για μια ακόμη φορά οι νομοθετικές προβλέψεις δεν αφορούν όλους...
Για τους μαθητές με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες που διδάσκονται κατ' ιδίαν δεν προβλέπεται η αντίστοιχη απαλλαγή και καλούνται να επιστρέψουν στο σχολείο που κρίθηκε ανεπαρκές να τους υποστηρίξει σε καθημερινή βάση προκειμένου να εξεταστούν για να προαχθούν.
Η ΕΣΑμεΑ καλεί το υπουργείο να αποσύρει την ανωτέρω διάταξη του άρθρου 2 της ΚΥΑ 51888/ΓΔ4/2020 (ΦΕΚ Β' 1739/6-5-2020) και να ισχύσει και για τους μαθητές με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες που διδάσκονται κατ' ιδίαν, ότι ακριβώς ισχύει και για τους μαθητές (με ή χωρίς αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες) φοιτούν σε σχολικές μονάδες Β' βάθμιας Εκπαίδευσης.
Η Ε.Σ.Α.μεΑ ενημερώνει ότι:
Παρά το ότι η χώρα επιδημιολογικά αντιμετώπισε με απόλυτη σχεδόν επιτυχία τις συνέπειες της εξάπλωσης της πανδημίας του κορονοϊού covid-19, έλαβε έγκαιρα και αποτελεσματικά μέτρα σε όλα σχεδόν τα επίπεδα και τους τομείς, εντούτοις μέχρι σήμερα δεν ελήφθησαν μέτρα στήριξης των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους, αναφέρει σε επιστολή της στον πρωθυπουργό Κ. Μητσοτάκη η ΕΣΑμεΑ.
Εδώ και εβδομάδες η ΕΣΑμεΑ κάνει το ένα διάβημα μετά το άλλο και κανένας από την Κυβέρνηση δεν απαντά πώς θα ανοίξουν τα ειδικά σχολεία, οι δομές ανοιχτής φροντίδας (ΚΔ-ΗΦ ΑμεΑ, ΚΔΑΠμεΑ), τι θα γίνει με τις οικογένειες που είναι τόσο καιρό έγκλειστες https://www.esamea.gr/our-actions Σε όλη την Ελλάδα γονείς ξεσηκώνονται, στέλνουν επιστολές, βγαίνουν στα κανάλια, μαζεύουν υπογραφές, ώστε να ανοίξουν επιτέλους τα ειδικά σχολεία.
Πάνδημο αίτημα όλων των γονέων και των οικογενειών των ατόμων με βαριές και πολλαπλές αναπηρία, είναι ο σχεδιασμός και η λήψη συνεκτικών μέτρων για την σταδιακή επιστροφή στην κανονικότητα ΚΑΙ των ατόμων με βαριές και πολλαπλές αναπηρία και των γονέων και των οικογενειών τους, μεταξύ των οποίων ΠΡΕΠΕΙ να είναι:
- η σταδιακή, συντονισμένη και με γνώμονα τα επιδημιολογικά δεδομένα, επαναφορά της πρόσβασης των ατόμων με βαριές και πολλαπλές αναπηρία στις εκπαιδευτικές δομές που ανήκουν στο Υπουργείο Παιδείας, τηρουμένων ανάλογων πρωτοκόλλων προστασίας από τη διασπορά και διάδοση του νέου ιού που ήδη ισχύουν για τις δομές της γενικής εκπαίδευσης,
- η άμεση επαναλειτουργία δομών ανοικτής φροντίδας (ΚΔ-ΗΦ ΑμεΑ, ΚΔΑΠμεΑ), οι οποίες αποτελούν ένα από τα ελάχιστα δυνατά στηρίγματα για την αποφόρτιση της ελληνικής αναπηρικής οικογένειας και μοναδικό πυλώνα στήριξης των ατόμων με βαριές και πολλαπλές αναπηρία όλων των ηλικιών, μέσω των προγραμμάτων άτυπης εκπαίδευσης, εκπαίδευσης δεξιοτήτων, δημιουργικής απασχόλησης και κοινωνικοποίησης, επίσης με την τήρηση των ανάλογων πρωτοκόλλων προστασίας από τη διασπορά και διάδοση του covid-19,
- ο άμεσος σχεδιασμός ειδικού προγράμματος θερινών διακοπών, στα πρότυπα του τέως προγράμματος κοινωνικού τουρισμού της Εργατικής Εστίας, αποκλειστικά για άτομα με αναπηρία, με ένα συνοδό ανά άτομο, και ανεξάρτητα εάν αυτά διαμένουν σε οικογενειακά περιβάλλοντα.
Σε όλες τις επιστημονικές επιτροπές, αλλά και σε όλες τις μελέτες που διενεργήθηκαν για την αντιμετώπιση της πανδημίας στη χώρα μας, δεν υπήρξε καμία πρόβλεψη, κανένας σχεδιασμός για την επιστροφή των ατόμων με βαριές και πολλαπλές αναπηρία, αλλά και των οικογενειών τους, στην κανονικότητα της καθημερινότητάς τους.
Η Ε.Σ.Α.μεΑ. γίνεται καθημερινά αποδέκτης της δικαιολογημένης ανησυχίας των Συλλόγων Γονέων και Κηδεμόνων ατόμων με βαριές και πολλαπλές αναπηρία, και των ίδιων των γονέων των ατόμων με αναπηρία, σχετικά με την αναστολή λειτουργίας των δομών εκπαίδευσης για τα άτομα με αναπηρία, σχολικές μονάδες ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης (ΣΜΕΑΕ), προσχολικής ηλικίας, Α' και Β'βάθμιας Εκπαίδευσης (Ειδικά Δημοτικά Σχολεία, ΕΕΕΕΚ, ΕΝΕΕΓΥΛ, Ειδικά Λύκεια) συμπεριλαμβανομένων εκείνων που παρέχουν υπηρεσίες ανοικτής φροντίδας (ΚΔ-ΗΦ ΑμεΑ και ΚΔΑΠμεΑ), παρά τη σταδιακή αποκλιμάκωση των περιοριστικών μέτρων έναντι των επιπτώσεων του κορονοϊού covid-19 και τη σταδιακή επαναλειτουργία των σχολικών μονάδων της γενικής Β'βάθμιας Εκπαίδευσης, στις οποίες φοιτούν ΚΑΙ μαθητές με αναπηρία.
Η αναστολή λειτουργίας των εν λόγω δομών, είχε επιπτώσεις στην ψυχοσυναισθηματική υγεία και στην υποβάθμιση της προόδου σε επίπεδο γνωστικό, κινητικότητας και κοινωνικών δεξιοτήτων από την αποκοπή της πρόσβασης των ατόμων με νοητική αναπηρία, αυτισμό, σύνδρομο down, εγκεφαλική παράλυση, βαριές και πολλαπλές αναπηρία, σε ζωτικής σημασίας για εκείνους/ες υπηρεσίες, λόγω των ιδιαίτερων και αυξημένων αναγκών που απορρέουν από την αναπηρία τους και ανεξάρτητα από την ηλικία τους.
Οι γονείς και οι οικογένειές τους, αναπόφευκτα σήκωσαν το βαρύτερο φορτίο της διαχείρισης των προβλημάτων που δημιουργήθηκαν από τον εγκλεισμό και τον αποκλεισμό των παιδιών τους από όλες τις δομές, με τις αντοχές τους να κινδυνεύουν δραματικά να εξαντληθούν στην περίπτωση που κληθούν να υποκαταστήσουν το ρόλο του εξειδικευμένου προσωπικού για τα παιδιά τους για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Ο παρατεταμένος εγκλεισμός (τόσο στις οικίες τους, όσο και στις δομές κλειστής περίθαλψης ή υποστηριζόμενης διαβίωσης, δημόσιες και ιδιωτικές), οδηγεί σε στιγματισμό και κοινωνικό αποκλεισμό, δεδομένου ότι μεταξύ των ατόμων με αναπηρία υπάρχουν και άτομα με σοβαρά υποκείμενα νοσήματα, όπως ισχύει και για τον γενικό πληθυσμό. Όμως, η συνθήκη αυτή δεν είναι από μόνη της επαρκής ώστε να τεκμηριώσει αποφάσεις που εντάσσουν συλλήβδην όλα τα άτομα με αναπηρία στις ευπαθείς ομάδες, προκειμένου να αιτιολογηθούν τυχόν καθυστερήσεις στην επαναφορά των ατόμων αυτών στην κοινωνική ζωή σε συνθήκες κανονικότητας. Η ΕΣΑμεΑ ζητά άμεσες ενέργειες από τον πρωθυπουργό και λήψη όλων των απαραίτητων μέτρων για την επιστροφή στην καθημερινότητα και στην κανονικότητα των ατόμων με αναπηρία όλων των ηλικιών και των οικογενειών τους.
Νέο επεισόδιο «Τα Νέα της ΕΣΑμεΑ», που προβλήθηκε το Σάββατο 16 Μαΐου στο Κανάλι της Βουλής: οι προβληματισμοί της αναπηρικής οικογένειας για τα κλειστά ειδικά σχολεία και κέντρα ημέρας. Γονείς, ειδικοί και μαθητές συζήτησαν τι πρέπει να γίνει. Όσοι το χάσατε μπορείτε να το παρακολουθήσετε στον παρακάτω σύνδεσμο https://youtu.be/i66g6ACCFQ4
Καλή Τηλεθέαση!
Η Ε.Σ.Α.μεΑ ενημερώνει ότι:
Γνωστοποιείται ότι απεστάλη στο Εθνικό Τυπογραφείο για δημοσίευση η 3Κ/2020 Προκήρυξη του ΑΣΕΠ, που αφορά στην πλήρωση με σειρά προτεραιότητας εκατόν ογδόντα επτά (187) θέσεων τακτικού προσωπικού και προσωπικού με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου Πανεπιστημιακής, Τεχνολογικής και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης σε οργανικές μονάδες του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και στον Οργανισμό Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε.) - Ν.Π.Ι.Δ.
Στις θέσεις περιλαμβάνονται 18 για άτομα με αναπηρία 50% και 9 για άτομα που έχουν τέκνο, αδελφό ή σύζυγο, καθώς και των τέκνα ατόμων με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω.
Οι θέσεις ανά κλάδο/ειδικότητα της ως άνω Προκήρυξης επισυνάπτονται.
Η Ε.Σ.Α.μεΑ ενημερώνει ότι:
Σφοδρή αντίδραση έχει προκαλέσει η τροπολογία του υπουργείου Παιδείας σύμφωνα με την οποία θα πραγματοποιείται ζωντανή αναμετάδοση του μαθήματος στην τάξη στο όνομα της παρακολούθησής του από τους μαθητές που δεν θα έρχονται στο σχολείο. Κάτι που αρνούνται οι εκπαιδευτικοί για πολλαπλούς παιδαγωγικούς και άλλους λόγους, ζητήματα προσωπικών δεδομένων μαθητών και εκπαιδευτικών και που απαγορεύεται από το μέχρι τώρα νομοθετικό πλαίσιο.
Η ΕΣΑμεΑ τονίζει την πλήρη αντίθεσή της με το παραπάνω μέτρο, είτε πρόκειται για σχολεία γενικής εκπαίδευσης είτε για τα ειδικά- όποτε και αν αυτά ανοίξουν.
Η λειτουργία των καμερών στα σχολεία είναι παράνομη, βάσει, μεταξύ άλλων, της οδηγίας 1122/2000 της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, του άρθρου 2. α΄ του Ν. 2472/1997, του άρθρου 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών (ΕΣΔΑ). Ταυτόχρονα και η Σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία αναφέρει:
- Άρθρο 7: 3.Τα Κράτη Μέρη διασφαλίζουν ότι τα παιδιά με αναπηρία έχουν το δικαίωμα να εκφράζουν ελεύθερα τη γνώμη τους για όλα τα θέματα που τα αφορούν, σύμφωνα με την ηλικία τους και το βαθμό ωριμότητας τους, σε ίση βάση με τα άλλα παιδιά, και τους παρέχεται η ανάλογη βοήθεια για την αναπηρία και την ηλικία τους, έτσι ώστε να πραγματοποιήσουν αυτό το δικαίωμα.
- Άρθρο 24: τα Κράτη Μέρη εξασφαλίζουν ένα σύστημα ενταξιακής εκπαίδευσης σε όλα τα επίπεδα και δια βίου μάθηση που αποσκοπεί: (α) στην πλήρη ανάπτυξη των ανθρώπινων δυνατοτήτων και την αίσθηση αξιοπρέπειας και αυτοεκτίμησης, και την ενίσχυση του σεβασμού για τα δικαιώματα του ανθρώπου ,τις θεμελιώδεις ελευθερίες και την ανθρώπινη ποικιλομορφία, β)στην ανάπτυξη της προσωπικότητας, των ταλέντων και της δημιουργικότητας των ΑμεΑ, όπως επίσης και των διανοητικών και σωματικών ικανοτήτων, στο μέγιστο βαθμό,
Η απόφαση της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας για ζωντανή μετάδοση μαθήματος από την τάξη για τους απόντες λειτουργεί σε επίπεδο Big Brother και καταστρατηγεί όλα τα ανωτέρω, καθώς αυτή οδηγεί στην απώλεια της απαιτούμενης ιδιωτικότητας της εκπαιδευτικής διαδικασίας για την προστασία της αξιοπρέπειας των μαθητών και για τη διασφάλιση της ποιότητας των παρεχόμενων εκπαιδευτικών υπηρεσιών.
Η σχολική αίθουσα πρέπει να είναι χώρος απαραβίαστος, ανήκει στην κοινότητα της τάξης και δεν μπορεί να ελέγχεται και να παρακολουθείται. Τα παιδιά με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες που φοιτούν στα σχολεία γενικής εκπαίδευσης έρχονται συχνά αντιμέτωπα με καταστάσεις bullying, καταστάσεις που είναι πολύ πιθανό να αυξηθούν με τη βιντεοσκόπηση, όπως και οι εκπαιδευτικοί με αναπηρία.
Η ΕΣΑμεΑ δεν είναι καθόλου αντίθετη με την τηλε-εκπαίδευση, αντιθέτως την υποστηρίζει θερμά ώστε κανένα παιδί να μην μείνει πίσω στην εκπαίδευσή του για λόγους υγείας, υπό την απαραίτητη προϋπόθεση, βέβαια, ότι η ηλεκτρονική πλατφόρμα που γίνεται η τηλε-εκπαίδευση των μαθητών/μαθητριών με αναπηρία, να πληροί όλες τις προδιαγραφές προσβασιμότητας και για τους μαθητές/μαθήτριες, αλλά και για τους καθηγητές/καθηγήτριες με αναπηρία.
Η ασύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση προσβάσιμη σε όλους, με ηχητική περιγραφή, υπότιτλους, διερμηνεία στη νοηματική, easy to read λύσεις κλπ., είναι η λύση σε αυτό, και όχι η βιντεοσκόπηση, που καταπατά την αξιοπρέπεια εκπαιδευτικών και μαθητών στην τάξη.
Η Ε.Σ.Α.μεΑ ενημερώνει ότι:
Στην επιστολή της ΕΣΑμεΑ με τίτλο «Κατάθεση πρότασης Ε.Σ.Α.μεΑ. για ενιαίο τρόπο διέλευσης των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις από τους σταθμούς των διοδίων» της 30ης Απριλίου 2020, απάντησε η εταιρεία «Νέα Οδός Α.Ε.».
Μεταξύ άλλων στην επιστολή της αναφέρει ότι από την 11/05/2020, οι ηλεκτρονικές κάρτες ΑΜΕΑ θα αποτελούσαν το μοναδικό μέσο ατελούς διέλευσης των δικαιούχων από τους σταθμούς διοδίων που λειτουργεί και διαχειρίζεται η Νέα Οδός. Ωστόσο, κατανοώντας τις δύσκολες συνθήκες που όλοι βιώνουμε, δόθηκε παράταση στην εφαρμογή του νέου αυτού τρόπου διέλευσης των ΑΜΕΑ έως και τις 31/08/2020 με γνώμονα την καλύτερη εξυπηρέτησή τους.